Marmara Urban Forum: İlham Veren Bir Yolculuk, Umutla Tamamlandı
Marmara Belediyeler Birliği (MBB) tarafından iki yılda bir kente dair sorun ve çözümleri farklı perspektiflerde ele almak üzere düzenlenen Marmara Urban Forum (MARUF), 1-3 Ekim 2025 tarihlerinde İstanbul’da Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.
2019 yılından beri ‘Çözüm Üreten Kentler’ mottosu ile sadece yerel değil, küresel kent kalkınmasının da nabzının tutulduğu uluslararası forum; merkezi hükümet temsilcileri, belediye başkanları, yerel yöneticiler, akademisyenler, sivil toplum temsilcileri, iş dünyasının öncüleri, uluslararası kuruluşlar, gençler ve kent üzerine düşünen herkesin bir araya geldiği bir buluşma noktasıydı.
MARUF’un dördüncüsü, üç gün boyunca 200’den fazla etkinlikte 50’den fazla ülkeden 500’den fazla konuşmacıya ve binlerce katılımcıya Haliç Kongre Merkezi’nde ev sahipliği yaptı. ‘’Tüm mümkünlerin kıyısında” çerçevesiyle düzenlenen forum, 4 farklı akış ve 3 temel katılım modu ile katılımcılara bir yolculuk sundu.
MARUF Akış ve Modları
MARUF25, kentlerin geleceğine ilişkin sorunlara dair somut fikirler, yenilikçi çözümler ve uygulanabilir eylemleri hayata geçirmeyi amaçlıyor. Bu yılki program, dört temel soruya yanıt arıyor:
1- Yerel demokrasinin benimsendiği; katılımcı, güvenilir ve hesap verebilir kurumsal yapılara sahip, adil bir kent nasıl mümkün?
2- Afetlere, iklim krizine, insan hayatını tehdit eden çatışmalara, ekonomik krizlere dayanıklı bir kent nasıl mümkün?
3- Eşitsizlikleri bertaraf eden, bakım veren, güvenli, herkesi ve tüm canlıları gözeten bir kent nasıl mümkün?
4- Farklılıkları kucaklayan, dayanışma halinde ve birlikte yaşama imkân veren bir kent nasıl mümkün?
MARUF, katılımcılarına tek boyutlu bir forum deneyimi değil, kentle ilgili farklı duyulara hitap eden, etkileşimli ve çok boyutlu bir keşif alanı sunmuştur. Katılımcılar, etkinlik boyunca kendi akışını seçmiş, deneyimini tasarlamış ve forumun bir parçası olmaktan öte, kendi kentsel yolculuğuna çıkmıştır. “Zihinle katıl” ile başlayan kavramsal keşifler, “Elinle katıl” ile somutlaşan üretim süreçleri ve “Duyularınla katıl” ile tamamlanan derinlikli bir kent deneyimi ile üç temel katılım modu üzerinden hayata geçirilmiştir.
MARUF’un İlk Günü Göz Aldı
MARUF‘un açılışı MBB Genel Sekreteri ve MARUF Genel Koordinatörü Dr. M. Cemil Arslan’ın sunuşu ile başladı ve devamında MBB ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı V. Nuri Aslan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürü Turan Konak, UN-Habitat İcra Direktörü Anacláudia Rossbach açılış konuşmalarını gerçekleştirdi.
Açılış konuşmalarının ardından Milano Politeknik Üniversitesinden Doç. Dr. Antonella Contin moderatörlüğünde Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Yerel Yönetimler Meclisi Başkanı Bernd Vöhringer, UNESCO Kürsü Başkanı,BM- Habitat Grup Başkanı ve Madrid Politeknik Üniversitesinden Prof. Dr. Inés Sánchez De Madariaga, Habitat Politika, Mevzuat ve Yönetişim Birimi Başkanı Dr. Remy Sietchiping ve Küratör ve Yönetmen Madhusree Dutta ile “Tüm Mümkünlerin Kıyısı”nda açılış oturumu gerçekleştirildi.
Forumun ilk açılış konuşmanı ev sahibi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı V. Nuri Aslan, kentlerin sorunlarının ortak akıl ve iş birliğiyle çözülebileceğine değinirken, sözlerine “Tüm mümkünlerin arasından adaleti, dayanışmayı ve kapsayıcılığı seçiyoruz” ifadeleriyle devam etti.
Video mesajla MARUF’ta yer alan Anacláudia Rossbach ise hızlı kentleşmenin dünya genelinde yaklaşık 3 milyar insanı etkileyen konut krizine dikkati çekerken kentlerin sunduğu vaatlerin sadece herkesi kapsadığında gerçekleştirilebileceğine kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu hususta Rossbach, MARUF’u çok katmanlı yapısı ile farklı kitlelerin fikirlerini birlikte fikirlerini paylaştığı, somut çözümler ürettiği ve diyaloğun eyleme dönüştüğü uluslararası bir buluşma noktası olmasının öneme dikkat çekmiştir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürü Konak ise açılış konuşmasında, “Yerel yönetimler ve belediyelerimiz, demokrasimizin en önemli kurumlarıdır. Biz, tüm belediyelerimizden gelen talepleri karşılamak için elimizden geleni yapıyoruz ve yapmaya da devam edeceğiz” dedi.
Forumun açılışında konuşan MBB ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, kentlerin geleceği şekillendirmedeki önemli katkısını vurgularken MARUF’un yalnızca sorunların konuşulduğu bir platform değil; aynı zamanda çözüm arayışlarının, ortak girişimlerin ve geleceğe dair yeni vizyonların ortaya çıktığı bir ortak zemin olduğuna değindi. Başkan Bozbey ayrıca bu forumu tek başına yapmadıklarını “Başta Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve İklim Değişikliği Başkanlığı, Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı, Birleşmiş Milletler Habitat, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği, ev sahipliği yapan İstanbul Büyükşehir Belediyesi olmak üzere 150’nin üzerinde MARUF partnere ve MBB ekibine teşekkür ediyorum” diyerek destek veren partnerlere teşekkür etti.
Açılış programının sonu Şef Başak Doğan yönetimindeki, uluslararası arenada tanınan çok sesli koro Chromas’ın etkileyici performansına sahne oldu. Burada katılımcılarla koro interaktif bir şekilde doğaçlama bir müzik üretti.
MARUF, Sadece Oturumlarla Sınırlı Kalmadı
Açılıştan hemen sonra, 190'dan fazla belediyenin üye olduğu ve merkezi İstanbul’da bulunan Marmara Belediyeler Birliğinin 50. yılındaki 2. Meclis Toplantısı MARUF25’te gerçekleşirken, 22 eş zamanlı etkinlik başladı.
Çöpüne Sahip Çık Vakfı iş birliğiyle Fırat Neziroğlu’nun küratörlüğünde ‘Atıkla Yeniyi Dokumak’ ile hem MARUF katılımcılarının kendi getirdikleri atıkları hem de sanatçının temin ettiği malzemeler birlikte dokuma yapılan kolektif bir çalışma dikkati çekti. Atıkların sürdürülebilir kullanıma dikkat çeken çalışmada ilk ilmek ise MBB Başkanı Mustafa Bozbey tarafından atıldı. MARUF boyunca bunun gibi birçok atölye, sergi, film gösterimi, söyleşi, fuar alanı, kütüphane, ciddi oyun gün boyunca devam etti.
Günün ilk kapalı toplantılardan biri olan ‘Ulusal İklim Hedefinde Belediyelerin Rolü’ ile Türkiye’nin yeni “Ulusal Katkı Beyanı” (NDC) konusunda bilgilendirmeyi belediyeleri bilgilendirmesi ve belediyelerin NDC’nin uygulama sürecinde atabilecekleri adımları tartışmayı hedeflenmiştir. Öğleden sonra ise özellikle Ukrayna ve Filistin gibi savaş bölgelerinin yerel yönetimlerin konuşulduğu etkinlikler bulunmaktadır. Örneğin, kapalı toplantılar serisi olarak düzenlenen ‘MARUF x Güneydoğu Avrupa Kadın Belediye Başkanları Forumu’nda ise kadın belediye başkanlarının yerel düzeyde yönetişim, kapsayıcı barış ve dayanıklılığı güçlendirmedeki rolleri ele alınmıştır. Ayrıca, oturumlara dahil olmayan katılımcıları ise, ‘İki Minik Kentli’nin İzinde: Yeni Hikâyeler’ ve ‘Cumhuriyet'in 100 Yıllık Serüveninde Yerel Yönetimler ve Şehircilik’ gibi daha birçok sergiyi Haliç Kongre Merkezi’nin içinde görme imkanları sağlandı.
Ayrıca, ‘Dayanıklılık ve Ötesi: Afet Yönetimi İçin Bir Arada’, ‘Yerel Yönetimler ve Uluslararası Kent Ağları Buluşması’, ‘Kodlama ile Yarının Kentleri: Çocuklar için Robotik ve VR’ başlıklı birçok ağ kurma örneklerine gün içinde yer verildi.
Akşam saatlerinde ise, kültür- sanat programları ile katılımcılara yerel ve ulusal kitap söyleşileri, film ve belgesel gösterimleri buluşturulmuş, sanatseverlere zengin bir kültürel atmosfer sunulmuştur. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık iş birliğiyle ‘Kent Kütüphanesi X Kent Sineması Özel Gösterim & Yönetmenle Söyleşi: Manguel'in Türkiye Yolculuğu: Tanpınar'ın İzinde’ örneklerden biridir. MARUF Kıyı Sahnede Kreşendo Canlı Performans ile ilk gün sonlandırıldı.
MARUF25, yerel yönetimler arasında küresel iş birliklerine zemin hazırladı.
MBB ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Urbanice Malaysia Forum’dan Norliza Hashim ile iş birliği protokolü imzalarken; Hırvatistan Belediyeler Birliği ve Barcelona Metropolitan Area temsilcileriyle de kentlerin geleceğine dair ortak çalışma alanlarını görüştü.
Destekçiler MARUF’a Değer Kattı
İSTON, Yapı Kredi Kültür Sanat, Fellas, Play Strateji, ALL Akıllı Çevre Çözümleri, MARUF’a sadece destek olmadı, MARUF’un hayata geçirilmesi, planlama ve kurgulama süreçlerinde de aktif katkı sağladı. İSTON, kent mobilyalarıyla katılımcıların rahat etmesini sağlarken Yapı Kredi Kültür Sanat, atölyeler söyleşiler, film gösterimi gibi içeriklerle katkıda bulundu. Fellas ise sağlıklı atıştırmalıklarını katılımcılara dağıttı. Erişilebilir Her Şey, WeWalk gibi destekçiler MARUF’un daha kapsayıcı olmasını sağlarken ALL Akıllı Çevre Çözümleri ve Çöpüne Sahip Çık Vakfı daha sürdürülebilir olmasını sağladı. Ayrıntı, Bilim Akademisi, Günışı Kitaplığı, İdealKent, İletişim, MBB Kültür Yayınları, Metis, Sel, YEM gibi kitap yayıncıları Kent Kütüphanesi kapsamında yayınlarını katılımcılarla buluşturdu.
MARUF’un İkinci Günü Dolu Dolu Geçti
MARUF’un ikinci gününde, konut, hayvan, su, çocuk gibi farklı hakların yanı sıra afetlerinde odağa alındığı oturumlar, atölyeler ve kolektif çalışmalar eş zamanlı olarak başladı.
Dört Ayaklı Şehir partnerliğinde ‘Hayvanlara Yönelik Şiddet: Kesişimleri Birlikte Düşünmek’ düzenlenen atölye çalışmasında kadın ve hayvana yönelik şiddet arasındaki yapısal benzerlikler, kırılganlık kavramı ve dayanışmanın imkânları değerlendirilirken, ‘Çocukların Hayal Dünyasına Uygun Bir Kent’ başlıklı atölye çalışmasında ise şehir yaşamının kaosu içinde çocukların hayallerine alan açabilmek için hangi koşullara ihtiyaç duyulduğu konuşuldu.
Farklı salonlarda aynı anda gerçekleşen oturumlardan birinde, Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) iş birliğinde ve TBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Şengül Altan Arslan moderatörlüğünde ‘Sosyal Adalet ve Kamu Politikaları için Yerel Yönetişimi Yeniden Tasarlamak’ başlıklı oturumunda, sosyal adaletin güçlendirilmesi ve kapsayıcı kamu politikalarının hayata geçirilmesine dair yerel yönetişim modellerinin nasıl yeniden tasarlanabileceği tartışıldı. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'na (UNDP) desteğiyle gerçekleştirilen ‘Dijital Gelecek: Küresel Gündemden Yerel Eyleme’ oturumda, sürdürülebilir ve dayanıklı şehirlerin şekillenmesinde yerel kalkınmanın kritik rolü ele alındı. Mekânda Adalet Var katkısıyla düzenlenen ‘Kentsel Dönüşümde Farklı Yollar Düşünmek: Konut Kooperatifleri’ oturumda ise Türkiye’deki mevcut kentsel dönüşüm ve güçlendirme pratiklerine alternatif konut kooperatif modellerinden bahsedildi.
Öğlen arasında Kuş Kolektifi tarafından nesli tehlike altındaki kuşların sesleri ve kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel çalgıları bir araya getirerek doğa ile sanatı buluşturduğu “Miras” albümü ile katılımcılarla paylaşıldı. ‘Half Break: Solo Caz Dans’ performansıyla da MARUF katılımcıları ritme eşlik etmeye ve kendi adımlarını Kentin Ritmi ile buluşturmaya davet edildi.
Günün ikinci yarısında, Marmara Bölgesi belediye başkanlarını bir araya geldiği ‘Başkanlar Zirvesi’ öne çıktı. Zirvede, yerel demokrasiyi güçlendirmek, afetlere ve krizlere karşı hazırlıklı olmak, eşitsizlikleri azaltmak ve farklılıkları kapsayan kentler inşa etmek için belediyeler arası iş birliği ve bölgesel koordinasyonun önemi vurgulandı.
Geleceğimizin en önemli sorunlarından bir olan su hakkı, Boğaziçi Üniversitesi’nden Dr. Akgün İlhan konuşmacı olarak yer aldığı ‘Temelleri Sağlam At: Su Hakkı’ oturumda ele alınırken, hemen sonra ‘İki İç Denizin Hikayesi: Marmara ve Baltık’ oturumunda da Marmara Denizi ve Baltık Denizi örnekleri üzerinden iç deniz ekosistemleri tartışmaya açıldı.
Katılımcılar, gün içinde İstanbul İsveç Konsolosluğu iş birliği gerçekleşen ‘Woodlife Sweden; Doğal Yapı Malzemeleri ve Yöntemleri Derneği’nin katkılarıyla hazırlanan ‘Sağlıklı Yaşam Alanları İçin Doğal Yapılar’ ve Superpool ve Global Designing Cities Initiative ortaklığında düzenlenen ‘Sokaklar Dönüşüyor’ sergi örneklerini Haliç Kongre Merkezin’de gezme fırsatı buldu.
Ayrıca, ‘Görüyorum. Duyuyorum. Anlatıyorum.’, ‘Kenti Konuşmak İster misin?’, ‘Kolektif Kent’, ‘MARUF Ağına Takılanlar’ başlıklı birçok kolektif çalışmalar ilgi gördü. MARUF, ‘Yaratıcılığın Tam Ortasında: Kent ve Kültür Ağ Buluşması’, ‘Enerji Yoksulluğu için Diyalog’, ‘Akıllı Şehirler ve İnovasyon: Üniversite–Yerel Yönetim Buluşması’ gibi ortak bilgi paylaşımına ve diyalog alanlarının geliştirilmesine zemin hazırlayan ağ kurma etkinliklerine ev sahipliği yaptı.
Altyazı iş birliğinde Adana, Diyarbakır ve Ankara örnekleri üzerinden Türkiye’de film kültürünün yakın ve uzak tarihi konuşuldu; ‘Benimle Sinemaya Gel – Gregorlar’ sineması gösterildi ve Humankind katkısıyla Lior Steinberg’in "The Car That Wanted to Be a Bike" adlı kitabı üzerine söyleşi düzenlendi.
Halk ezgilerini yaklaşık 25 dilde seslendiren Peradi Ensemble ile MARUF ikinci günü sonlandırıldı.
MARUF25 Üç Günlük Yolculuğunu İlhamla ve Umutla Noktalandı
İlhan Tekeli tarafından kaleme alınan “Gündelik Yaşam, Yaşam Kalitesi ve Yerellik" söyleşi ile Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık iş düzenlenen ‘Çiğdem Odabaşı İle Yaratıcı Okuma Atölyesi: Marianne Brooker'ın 'Eşikler' Kitabı Üzerine’ sanatseverleri yeni bir bakış açısına davet etmiştir. Ayrıca, kültür turizmi, miras yönetimi ve sürdürülebilir turizm başlıklar gün içinde masaya yatırıldı.
Günün devamında, İstanbul’un farklı dönemlerinin, dokularının rehberler eşliğinde ve aralarında Galata-Pera-Beyoğlu, Galata Rum Okulu, Kapalı Çarşı Çatısı ve Hanlar, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı ve benzeri 20 kent rotası turu ile MARUF25 sonlandırıldı.
Forumun kapanışında, Bursa Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Yıldız, BM- Habitat Dr. Remy Sietchiping’in yanı sıra MARUF Danışma Ağı üyeleri NALAS İcra Direktörü Kelmend Zajazi, Prof. Dr. İlhan Tekeli gibi isimler konuşma gerçekleştirdi. MARUF25’in kapanış konuşmasını MBB Genel Sekreteri ve MARUF Genel Koordinatörü M. Cemil Arslan gerçekleştirdi. Arslan konuşmasında, umudun varlığına vurgu yaparken bu umudu yaşatmak için mücadele eden herkesi, MARUF’un yaratıcı ekibine, gönüllülerine ve tüm ekiplere teşekkür ederek sonlandırdı.
Ayrıca programda MARUF Koordinatörleri Burcuhan Şener, Ezgi Küçük Çalışkan ve Görsev Argın Uz eğlenceli bir sunuş yaparak katılımcıları ısıttı.
Destekçiler MARUF’a Değer Kattı
İSTON, Yapı Kredi Kültür Sanat, Fellas, Play Strateji, ALL Akıllı Çevre Çözümleri, MARUF’a sadece destek olmadı, MARUF’un hayata geçirilmesi, planlama ve kurgulama süreçlerinde de aktif katkı sağladı. İSTON, kent mobilyalarıyla katılımcıların rahat etmesini sağlarken Yapı Kredi Kültür Sanat, atölyeler söyleşiler, film gösterimi gibi içeriklerle katkıda bulundu. Fellas ise sağlıklı atıştırmalıklarını katılımcılara dağıttı. Erişilebilir Her Şey, WeWalk gibi destekçiler MARUF’un daha kapsayıcı olmasını sağlarken ALL Akıllı Çevre Çözümleri ve Çöpüne Sahip Çık Vakfı daha sürdürülebilir olmasını sağladı. Ayrıntı, Bilim Akademisi, Günışı Kitaplığı, İdealKent, İletişim, MBB Kültür Yayınları, Metis, Sel, YEM gibi kitap yayıncıları Kent Kütüphanesi kapsamında yayınlarını katılımcılarla buluşturdu.
